วรรณกรรมท้องถิ่น เรื่อง จำปา ๔ ต้น: ภาระกิจพิเศษ สรุปเนื้อหาวรรณกรรมท้องถิ่น เรื่องจำปา ๔ ต้น

วิชาวรรณกรรมท้องถิ่น

เรื่อง จำปา ๔ ต้น

จัดทำโดย

นางสาวอมรรัตน์ คำอยู่ สาขาวิชาภาษาไทย

คณะครุศาสตร์ หมู่ ๒ ชั้นปี ๓ รหัสนักศึกษา ๕๗๒๑๐๔๐๖๒๑๖

เสนอ

อาจารย์วัชรวร วงศ์กัณหา

รายงานนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาวรรณกรรมท้องถิ่น
ภาคเรียนที่ ๒ ปีการศึกษา ๒๕๕๙
มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์

คำนำ

รายงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา วรรณกรรมท้องถิ่น เป็นการศึกษาเรียนรู้ด้วยตนเองนี้เกี่ยวกับเรื่องจำปา ๔ ต้น ซึ่งเป็นนิทานพื้นบ้านที่มีเนื้อหาของวรรณกรรมพื้นบ้าน อีกทั้งทำให้มีความรู้และเป็นแนวทางแก่ผู้ที่สนใจต่อไป

การศึกษานี้ ได้รับความช่วยเหลือและคำแนะนำเป็นอย่างดี จากท่านอาจารย์วัชรวร วงศ์กัณหา
ที่ให้คำแนะนำในการรวบรวม ผู้จัดทำจึงใคร่ขอขอบพระคุณทุกท่านมา ณ โอกาสนี้ด้วย

ผู้จัดทำ
อมรรัตน์ คำอยู่

ภาระกิจพิเศษ สรุปเนื้อหาวรรณกรรมท้องถิ่น เรื่องจำปา ๔ ต้น

บทที่ ๑
สรุปเนื้อหาวรรณกรรมท้องถิ่น เรื่อง จำปา ๔ ต้น

๑.๑ เรื่องย่อ นิทานจำปา ๔ ต้น

เมืองจักขินมีความเจริญรุ่งเรืองมาก มีพ่อค้าวาณิชไปมาค้าขายอย่างเนืองแน่น อยู่ต่อมามีพญาฮุ้ง(เหยี่ยวรุ้ง)มาจับคนในเมืองกินทุกวัน เจ้าเมืองไม่อาจจะต่อกรกับพญาฮุ้งได้ มีผู้วิเศษอาสาต่อกรกับพญาฮุ้ง ก็ถูกจับกินจนหมดสิ้น เจ้าเมืองจึงนำพระธิดาชื่อนางปทุมา ซ่อนไว้ในกลองยักษ์กลางเมือง พญาฮุ้งได้มาจับผู้คนกินจนกลายเป็นเมืองร้าง ประชาชนที่เหลืออยู่ต่างก็หนีไปอยู่เมืองอื่น

ท้าวจุลละนีครองเมืองปัญจานครออกประพาสป่าล่าสัตว์ ได้หลงเข้ามายังเมืองร้าง จึงพาเสนาสำรวจบ้านเมืองพบกลองใบใหญ่อยู่กลางเมือง จึงได้ตีกลองเพื่อจะเป็นสัญญาณให้รู้ว่ามีคนมา ครั้นตีกลองได้ยินเสียงหญิงสาวร้องอยู่ในกลองจึงใช้พระขรรค์ผ่าหนังหน้ากลองพบนางปทุมาเมื่อนำออกมาถามไถ่ได้ความว่าพญาฮุ้งจะมากินคนเมื่อได้ยินเสียงกลอง พระบิดานำนางมาไว้ในกลองเพราะโหรได้ทำนายว่าจะมีผู้วิเศษมาปราบพญาฮุ้งได้ เมื่อพญาฮุ้งบินมา ท้าวจุลละนีก็ฆ่าตายต่อหน้านางปทุมา

ท้าวจุลละนีจึงรับนางปทุมาเป็นชายาพากลับเมืองปัญจานคร ท้าวจุลละนีมีมเหสีฝ่ายขวาก่อนแล้วชื่อว่า นางอัคคี ทั้งสองก็รักใคร่ปรองดองกันดี ครั้งเมื่อนางปทุมาตั้งครรภ์ ฝันว่าพระอินทร์เอาแก้วมาให้ ๔ ดวง โหรทำนายว่าจะได้โอรสมีบุญบารมีมาก นางอัคคีอิจฉาเพราะนางไม่มีโอรส แต่กระนั้นก็ตามนางก็ยังทำดีต่อนางปทุมาเสมอต้นเสมอปลาย

ครั้งเมื่อนางปทุมา จะประสูติโอรส นางอัคคีก็ออกอุบายเอาผ้าปิดตาปิดหูนางปทุมา โดยอ้างว่าเป็นพระราชประเพณีของเมืองปัญจานคร นางก็เอาลูกสุนัขมาเปลี่ยนลูกนางปทุมา แล้วให้นางทาสีนำกุมารทั้งสี่ไปลอยแพทิ้งน้ำไป เมื่อท้าวจุลละนีทราบว่านางปทุมาคลอดบุตรเป็นสุนัขก็กริ้ว กล่าวหาว่านางสมสู่กับสุนัขจึงขับไล่ไปจากเมือง นางปทุมาอุ้มลูกสุนัขโดยเข้าใจว่าเป็นลูกของตนไปอาศัยอยู่กับหญิงม่ายซึ่งเป็นคนใจร้าย ใช้นางทำงานหนักจนซูบผอม

กล่าวถึงกุมารทั้งสี่ถูกลอยแพ แพได้ลอยไปติดอยู่ที่ท่าน้ำบ้านตายาย ตายายเห็นเป็นกุมารหน้าตาดีจึงเลี้ยงไว้ด้วยไว้ด้วยความเอ็นดู ความทราบถึงนางอัคคีว่ากุมารที่สี่ยังไม่ตาย จึงให้นางทาสีนำอาหารใส่ยาพิษมาให้กุมาร ตายายกลับจากนาเห็นกุมารทั้งสี่นอนตายกอดกันกลมก็โศกเศร้าสงสารจึงนำไปฝังเรียงกันทั้ง ๔ ศพ กาลเวลาผ่านไปไม่นานก็เกิดเป็นต้นจำปาสี่ต้น ตายายดีใจที่ยังเห็นหลานทั้งสี่มีชีวิตอยู่จึง หมั่นรดน้ำพรวนดินต้นจำปาจนงอกงาม นางอัคคีทราบความอีกจึงสั่งให้เสนามาโค่นต้นจำปานำไปทิ้งน้ำเสีย ต้นจำปาลอยน้ำไปติดอยู่หน้าอาศรมฤาษี ฤาษีใช้มีดตัดต้นจำปาเห็นมีเลือดออกจึงรู้ว่าไม่ใช่ต้นจำปาทั่วไป พระฤาษีจึงเสกให้เป็นคนเหมือนเดิม ส่วนเจ้าคนเล็กนิ้วขาดเพราะพระฤาษีตัดตอนเป็นต้นจำปา พระฤาษีจึงต่อนิ้วเพชรมีอิทธิฤทธิ์ “ชี้ตายชี้เป็น” พระฤาษีสอนวิชาอาคมต่างๆ แก่กุมารทั้งสี่ ตั้งชื่อว่า จำปาทอง จำปาเงิน จำปานิล และคนเล็กชื่อเจ้านล

พระอินทร์ทราบว่านางปทุมาได้รับความลำบากมาก จึงปลอมเป็นชีปะขาวเล่าเรื่องให้กุมารทั้งสี่ฟัง กุมารทั้งสี่จึงขอลาพระฤาษีติดตามมารดา ระหว่างทางเดินเข้าเมืองยักษ์ เจ้านลได้ชี้นิ้วเพชรปราบยักษ์และชุบชีวิตยักษ์จนยักษ์ยกเมืองและธิดาให้ เจ้านลก็ให้พี่ๆ ได้ครองเมืองได้พระธิดาเป็นชายาทั้งสามเมืองที่ผ่านมา แต่ก็ได้พำนักอยู่แต่ละเมืองไม่นานก็ลาไปติดตามมารดา

พระอินทร์ชีปะขาวมาส่งถึงเมืองปัญจานคร และบอกให้สี่กุมารปลอมตัวเป็นยาจกไปอาศัยอยู่กับยายเฒ่าเฝ้าสวน และสืบหามารดาจนพบว่าเป็นทาสีซูบผอม เมื่อทราบที่อยู่ของมารดาแล้วก็แต่งเครื่องทรงกษัตริย์สั่งให้ยายเฒ่าเฝ้าสวนพาไปพบมารดา เมื่อแม่ลูกพบกันและเล่าเรื่องแต่หนหลังก็โศกเศร้าอาดรู สี่กุมารให้ทรัพย์สินตอบแทนยายเฒ่าเฝ้าสวนจำนวนมาก และลงโทษหญิงม่ายใจร้ายที่ทารุณกรรมมารดาอย่างสาสม

เจ้านลคิดแค้นนางอัคคีมาก จึงชวนพี่ทั้งสามเหาะไปยังปราสาทแล้วเขียนสารถึงบิดาไว้ที่แท่นบรรทม ให้ส่งตัวนางอัคคีและนางทาสีคนสนิทไปลงโทษและบอกความจริงทุกประการ

ท้าวจุลละนีทราบดังนั้นก็ดีพระทัยที่โอรสทั้งสี่ยังมีชีวิตอยู่ วันรุ่งขึ้นจึงจับนางอัคคีและนางทาสีไปให้กุมารลงโทษ สี่กุมารจึงตัดสินให้ลอยแพนางอัคคีและนางทาสีไปในทะเลตามยถากรรม หลังจากนั้นพระองค์ก็นำราชรถไปรับนางปทุมากลับนคร

สี่กุมารก็พาพระมารดาเข้าเมืองพร้อมกับท้าวจุลละนีและให้ไปรับตายายที่เลี้ยงดูตนมาอยู่ในวัง ส่วนพี่ทั้งสามก็ขอลาไปปกครองบ้านเมืองกับพระชายาส่วนเจ้านลก็ครองเมืองปัญจานครแทนบิดาสืบไป

๑.๒ ที่มาของหนังสือ
๑.๑) ต้นฉบับ เรื่อง จำปาสี่ต้น พบที่ ต.คลองน้ำใส อ.อรัญประเทศ จารึกบนใบลานด้วยอักษรไทยน้อย เป็นนิทานเลียนแบบชาดก

๑.๒) ยุคสมัยที่แต่ง ประมาณ พ.ศ. ๒๑๐๖ ตรงกับสมัย พระมหาจักรพรรดิและประมาณ พ.ศ. ๒๓๐๒ พระวอ-พระตา ได้อพยพหนีจากการปกครองพระเจ้าสิริบุญสาร มาที่เมืองจำปานคร กาบแก้วบัวบาน ได้บูรณะสร้างบ้านแปลงเมือง แล้วตั้งชื่อว่า นครเขื่อนขัน กาบแก้วบัวบาน ตรงกับสมัยพระเจ้าเอกทัศน์ แห่งกรุงศรีอยุธยาประมาณปี พ.ศ. ๒๔๓๔ พระประทุมเทวาภิบาลเจ้าเมืองหนองคาย ได้แต่งตั้งพระวิชโยดม กมุทเขตมาครองเมืองนครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน ฐานะเป็นเมืองเอก และเปลี่ยนชื่อเมืองใหม่ว่า เมืองกมุทธาสัยพ.ศ. ๒๔๔๙

๑.๓ แต่งและเรียบเรียงโดย กำพล สมรัตน์

๑.๔ สำนักพิมพ์ บริษัท ขอนแก่น คลังนานาธรรม จำกัด

๑.๕ ปีที่พิมพ์ ๒๕๐๔

บทที่ ๒

วิเคราะห์เนื้อเรื่อง

๒.๑ วิเคราะห์ชื่อเรื่อง จำปา ๔ ต้น

ต้นดอกจำปา (จำปา) น. ต้นลั่นทม ในภาษาลาวและภาษาถิ่นอีสาน เรียกว่า ต้นจำปา เป็นไม้ดอกยืนต้น มีดอกหลายสี หลายสายพันธุ์ เป็นดอกไม้ประจำชาติลาว

คำว่า จำปา ๔ ต้น เป็นชื่อวรรณกรรมท้องถิ่นอีสาน ที่มาจากชื่อของพืช ที่มีลำต้นไม่ใหญ่มาก ลักณะแตกกิ่งเป็นพุ่ม ดอกมีกลิ่นหอม และสีแตกต่างกันทั้ง ๔ ต้น เกิดจากการนำศพของกุมารผู้มีบุญญาบาระมีทั้ง ๔ องค์ไปเผา บริเวณนั้นจึงเกิดมีต้นจำปาเกิดขึ้น ๔ ต้น ลำต้นสมบูรณ์สวยงาม และมีสีแตกต่างกันตามลำดับ คือ ต้นที่ ๑ สีขาวอ่อนบริสุทธิ์ ต้นที่ ๒ สีเหลือง ต้นที่ ๓ สีนิล ต้นที่ ๔ สีแดง จึงเป็นที่มาของวรรณกรรมเรื่อง จำปา ๔ ต้น อันเป็นมรดกล้ำค่าของชาวอีสาน

๒.๒ แก่นเรื่อง

- คนที่กระทำสิ่งดีย่อมได้ผลดีตอบแทน คนกระทำสิ่งไม่ดีผลที่ได้ย่อมเป็นไปตามกรรมที่ตนกระทำไว้ (ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว)

๒.๓ โครงเรื่อง (ดำเนินเรื่องตามลำดับเวลา)

การเปิดเรื่อง

- นำเข้าสู่เรื่อง หรือเปิดเรื่องด้วยบทไหว้ครู แล้วกล่าวถึงนครปัญจา มีกษัตริย์ปกครองคือ ท้าวจุลณี มีมเหสีชื่อนางอัคคี และนครจักขิณ กษัตริย์ปกครองคือ ท้าวจักขิณ มีมเหสี และมีบุตรตรีชื่อ นางปทุมมา (นางคำกอง)

การดำเนินเรื่อง

- มีผีฮุ้ง (แร้งยักษ์) สองผัวเมียบินมาจับกินชาวจักขินเป็นอาหารจนตายสิ้นทั้งเมือง เหลือแค่นางปัดทุมมา (คำกอง) ที่ก่อนท้าวจักขินตายได้เอานางไปซ่อนไว้ในกลองนางจึงรอดชีวิต

- เทวดาดลใจให้ท้าวจุลณีหลงป่าไปถึงนครจักขิน จนไปพบนางปทุมมาอยู่ในกลอง จึงเปลี่ยนชื่อว่า นางคำกอง และพากลับปัญจานคร แต่งตั้งให้เป็นมเหสีฝ่ายซ้าย

การผูกปม / จุดวิกฤต

- พระอินทร์สั่งเทวบุตรทั้ง ๔ มาเกิดในท้องนางคำกอง นางอัคคีมเหสีเอกเกิดความอิจฉาริษยา นำเอาสุนัขมาแทนกุมารทั้ง ๔ และเอากุมารทั้ง ๔ ใส่ไหถ่วงน้ำ ท้าวจุลณีเข้าใจผิด จึงเนรเทศนางคำกองไปเป็นทาสเลี้ยงหมู

- ตา ยาย เฝ้าสวนพบกุมารทั้ง ๔ จึงนำมาเลี้ยง นางอัคคีรู้ข่าวจึงให้ทาสีนำขนมผสมยาพิษไปให้กุมารทั้ง ๔ กินจึงถึงแก่ความตาย กุมารทั้ง ๔ จึงไปเกิดเป็นจำปา ๔ ต้น นางอัคคีจึงได้สั่งคนไปโค่นและนำไปทิ้งลงน้ำ

- ฤาษีตาไฟจึงได้นำต้นจำปาทั้ง ๔ มาชุปชีวิตกลายเป็นคน และตั้งชื่อให้ว่า เสตราช ปิตราช สุวรรณราช และเพรชราช หลังจากนั้นพระอินทร์จึงแปลงร่างเป็นพราหมณ์นำเรือสำเภาพากุมารทั้ง ๔ ไปช่วยนางคำกอง

- ระหว่างการเดินทางกุมารทั้ง ๔ ได้แสดงฝีมือสู้รบกับยักษ์และมนุษย์ชนะ ได้ครอบครองเมืองทั้ง ๓ และได้ธิดาของเมืองต่างๆ เป็นชายา

การปิดเรื่อง / การคลายปม

- กุมารทั้ง ๔ เดินทางถึงปัญจานคร ช่วยนางคำกอง ได้พบกับบิดา และเล่าเรื่องราวทั้งหมดให้ฟัง นางอัคคีได้รับโทษไปเป็นทาสเลี้ยงหมูตลอดชีวิตแทนนางคำกอง

- ภุมารทั้ง ๓ ลากลับไปหาชายา และครองเมืองของตน ท้าวเพรชราชครองเมืองปัญจานคร ท้าวเพรชราชเดินป่าหาคู่ครอง ผ่านไปที่เมืองจักขิณ จึงได้ใช้นิ้วเพรชชุปชีวิตชาวเมืองจักขิณกลับคืนมาทั้งหมด และได้ชายา ๒ องค์ คือ นางปทุมเกษร และนางอัสมาลา ได้โอรส ๒ องค์ วรรณไกรสร และอัสราชกุมาร

- ท้าวเพรชราชพาชายาทั้งสอง และโอรสกลับไปที่เมืองปัญจานคร ระหว่างทางได้พบพี่ทั้ง ๓ พร้อมโอรส จึงพร้อมกันเข้าเฝ้าท้าวจุลณี และท้าวจุลละนีพานางคำกอง โอรส สะใภ้และหลานเดินทางไปเยี่ยมท้าวจักขิณ แล้วทุกคนจึงลากลับเมืองของตน และครองบ้านเมืองอย่างมีความสุข

๒.๔ ตัวละคร

ตัวละครเอก

- ท้าวจุลนี กษัตริย์แห่งเมืองปัญจานคร มีมเหสีชื่อ นางอัคคี

- นางอัคคี เป็นมเหสีฝ่ายขวาของท้าวจุลนี แห่งเมืองปัญจานคร

- ท้าวกรุงจักขิน เป็นกษัตริย์แห่งกรุงขิน มีมเหสีชื่อนางแก้วเทวี มีธิดาชื่อนางปทุมมา (นางคำกอง)

- นางแก้วเทวี เป็นมเหสีของท้าวจักขินกษัตริย์แห่งเมืองจักขิน มีธิดาชื่อนางปทุมมา (นางคำกอง)

- นางปทุมมา (นางคำกอง) เป็นธิดาของกษัตริย์เมืองจักขิน และเป็นมเหสีองค์ที่สองของท้าวจุลนี เป็นผู้ให้กำเนิดกุมารทั้ง ๔ ที่ตายไปเกิดเป็นต้นจำปา ๔ ต้น และคืนชีพกลับเป็นมนุษย์อีกครั้ง

- เสกราชกุมาร กุมารองค์ที่ ๑ ต้นจำปาขาวอ่อนสีบริสุทธิ์

- ปัตตะราชกุมาร กุมารองค์ที่ ๒ ต้นจำปาสีเหลือง

- สุวรรณกุมาร กุมารองค์ที่ ๓ ต้นจำปาสีนิล

- เพชรราชกุมาร กุมารองค์ที่ ๔ ต้นจำปาสีแดง เป็นผู้มีฤทธิ์เดชมาก เพราะตอนที่ตาเถรศิษย์พระฤาษี ไปดึงดอกจำปาออกมายางเหนียวมาก เมื่อดึงขาดแล้วยางจำปา เป็นสีเลือดเมื่อพระฤาษีชุบชีวิตคืนแล้วยังมือข้างขวาด้วน พระฤาษีต้องทำพิธีปลุกเสกใหม่ นิ้วด้วนจึงกลายเป็นนิ้วมงคลเพชร ชี้คนเป็นให้ตาย ชี้คนตายให้ฟื้นจากการประสิทธิ์ประสาทศิลปวิทยาคมของพระฤาษี

ตัวละครรอง

- ฤาษีตาไฟ ผู้ชุบชีวิตกุมารทั้งสี่คืนชีพ และตั้งชื่อกุมารทั้งสี่คนที่ ๑ ชื่อ เสกราชกุมาร คนที่ ๒ ชื่อ ปัตตะราชกุมาร คนที่ ๓ ชื่อ สุวรรณกุมาร คนที่ ๔ ชื่อ เพชรราชกุมาร

- เทวดาอินทร์ พรหม ครุฑ ได้บันดาลให้จำปาไหลทวนน้ำขึ้นไปพบกับฤาษีตาไฟ

- สองตายาย สองตายายที่อยู่ดูแลรักษาสวน ผู้พบไห และนำเอากุมารทั้ง ๔ ไปเลี้ยง

- ผีฮุ้ง สองสามีภรรยา ที่มาทำร้ายจับกินชาวเมืองจักขิน

๒.๓ การใช้ภาษา

มีการใช้ภาษาในการเขียนแบบร้อยกรองคือเป็นนิทานคำกลอนภาคอีสาน และใช้คำภาษาอีสานในการเขียนเรื่องซึ่งมีความโดดเด่นทางภาษา มีการเรียบเรียงเนื้อหาเหมือนร้อยแก้วเพื่อให้อ่านง่ายและในนิทานพื้นบ้านเรื่อง จำปา ๔ ต้น ยังมีการใช้โวหารภาพพจน์หรือภาพพจน์เป็นกลวิธีทางภาษาที่มุ่งให้เกิดความรู้ความเข้าใจและเข้าถึงอารมณ์ความรู้สึกของตัวละคร เนื้อเรื่อง และการบรรยายฉาก ให้แจ่มแจ้งทั้งความโดยตรงและความหมายโดยนัย แฝงเร้นข้อคิด คุณธรรมจริยธรรมในการดำเนินชีวิต พร้อมทั้งเน้นให้ผู้อ่านเกิดทั้งอรรถรสและสุนทรียรสในการสื่อสาร อันเป็นปรากฏการณ์อย่างหนึ่งทางวรรณศิลป์ ที่แสดงให้เห็นถึงความไพเราะงดงามในการใช้ภาษาถิ่นอีสารสื่อเรื่องราวต่างๆ ได้อย่างสมบูรณ์

๒.๔ ฉากและสถานที่

ฉากหลัก

- ฉากเมืองปัญจานคร บ้านเมืองมีความอุดมสมบูรณ์ มีกษัตริย์ปกครองชื่อ ท้าวจุลนี และมีมเหสีชื่อนางอัคคี ตัวอย่างฉากในวรรณกรรมท้องถิ่นเรื่อง จำปา ๔ ต้น

ปางนั้นยังมีนคเรศกว้างชื่อว่าปัญจา มีพระยาครองสืบเมืองเป็นเจ้า ชื่อว่าจุลละนีท้าวองค์กษัตริย์ตราองค์เอกอุภิเศกขึ้นเป็นเจ้าแผ่นดิน ท้าวกะมีคู่ซ้อนองค์เอกมะเหสีชื่อวานางอัคคีฮูปสวยเสมอแต้ม นับแต่สองทงสร้างปัญจานคเรศ ก็บ่มีเหตุฮ้อนเคืองแค้นสิ่งใด อันวาขงเขตค่ายก้ำก่ายอาณาจักรของนคร ปัญจาโยชน์ยาวไกลเยิ้นเป็นที่ดินดาอุดมทั่วประเทศฯ

- ฉากเมืองจักขิน มีกษัตริย์ปกครองชื่อท้าวจักขินมีมเหสี และธิดาชื่อนางปทุมมา บ้านเมืองมีความอุดมสมบูรณ์ แต่ภายหลังเกิดเหตุภัยร้ายแรงมีผีฮุ้งมาทำลายบ้านเมือง จับกินกษัตริย์และชาวเมืองจนหมด เหลือเพียงแค่นางปทุมมาธิดาของท้าวจักขินที่รอดชีวิต ตัวอย่างฉากเช่น

ครั้งนั้นยังมีเมืองใหญ่กว้างติดเขตพรมแดนกับนครปัญจาห่างไกลคราวเยิ่นเมืองนั้น มีนามเอิ้นจักขินนคเรศพื้นเขตใต้ไกลกว้างโยชน์ยาว อันวาภูบาลท้าวครองเมืองตุ้มไพร่องค์เอกไท้เป็นเจ้าแผ่นดิน ชื่อว่าจักขินท้าวกะษัตราเสวยราช เป็นอาจสร้างนคเรศกว้างนั่งทงมะเหสีแล้วเทวีเทียมพ่าง

ฉากรอง

- ฉากบ้านตายายเฝ้าสวนดอกไม้ เป็นฉากที่สองตายายเฝ้าสวนพบกุมารทั้งสี่ลอยมาตามน้ำ จึงเก็บมาเลี้ยงเป็นลูกชายทั้งสี่ของตากับยาย ตัวอย่างฉากดังนี้

บัดนี้จักกล่าวถึงไอยะกาเฒ่าจำสวนยายย่าก่อนแหล้วจำสวนรักษา สวนดอกไม้พระยาเจ้าพร่ำนานนับแต่ผัวเมียสร้างดอมกันสมสู่อยู่จนหัวหงอกแล้วหนังเนื้อเหี่ยวยาน ตั้งหากดูนานแท้หลายปีเป็นขนาดก็บ่มีลูกเต้าแทนเชื้อสืบแนว แต่นั้นไอยกาเฒ่านายสวนตนย่า ลาวกะหาบคุได้ลงเล่นท่าเพียง ก็จึงเห็นไหเจ้ากุมารทั้งสี่ ลอยล่องค้างในน้ำท่าเพียงฯ.......

-ฉากเรือสำเภา เป็นฉากที่เทวดาแปลงลงมาพากุมารทั้งสี่กลับบ้านเมือง ตัวอย่างฉากดังนี้

เมื่อนั้นสะเภาทองท้าวสักโกเทวราช กับทั้งฝูงนาถน้อยกุมารท้าวล่วงไป เลยเถิงเท่าแดนผีเขตด่าน มีศาลาใหญ่กว้างคนเฝ้าอยู่เต็ม

บทที่ ๓

ความโดดเด่นของโครงเรื่อง

๓.๑ ความโดดเด่นของโครงเรื่อง

วรรณกรรมท้องถิ่นอีสานเรื่อง จำปา ๔ ต้น เป็นโบราณคดีชิ้นใหญ่ชิ้นหนึ่งของภาคอีสาน แต่เดิมนั้นมีอยู่ในใบลาน จารเป็นอักษรไทยน้อย ซึ่งถือว่าเป็นวรรณกรรมที่ชาวอีสานนิยมอ่าน มีโครงเรื่องที่โดดเด่นทั้งเรื่องความรัก โศกเศร้า ตื่นเต้น มีการรบทัพจับศึกอย่างดุเดือด และมีแก่นเรื่องที่ให้ข้อคิดในการดำเนินชีวิต ให้กระทำความดีละเว้นความชั่ว หรือให้ข้อคิดกับผู้อ่านเรื่อง การทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว ให้ผู้อ่านนำเอาข้อคิดไปปรับใช้ในการดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข

บทที่ ๔

การนำไปประยุกต์ใช้

๔.๑ หมอลำเรื่อง จำปาสี่ต้น คณะศิลปินภูไท เผยแพร่เมื่อ ๑๑ พ.ย. ๒๐๑๕